Ipilimumab jest przeciwciałem monoklonalnym blokującym antygen CTLA-4
(cytotoxic T lymphocyte-associated antigen 4). Badania wykazały, że blokada tego receptora powoduje zwiększenie aktywności limfocytów T oraz poprawę kliniczną u pacjentów z zaawansowanym czerniakiem.
Na łamach The Lancet Oncology ukazały się wyniki badania drugiej fazy oceniające zastosowanie Ipilimumabu w monoterapii u pacjentów leczonych z powodu zaawansowanego czerniaka. Celem tej fazy było ustalenie najskuteczniejszej i najbezpieczniejszej dawki terapii. Badanie ma charakter wieloośrodkowy, randomizowany z podwójnie ślepą próbą.
Z pośród 66 ośrodków z 12 krajów w badaniu wzięło udział 217 pacjentów w III (nieresekcyjnym) i IV stadium zaawansowania. Pacjenci zostali zrandomizowani do otrzymywania Ipilimumabu dawce 10 mg/kg (n=73), 3 mg/kg (n=72) lub 0,3 mg/kg (n=72) co 3 tygodnie w 4 cyklach a następnie jako terapię podtrzymującą co 3 miesiące. Punktem końcowym ocenianym w badaniu był najlepszy ogólny współczynnik odpowiedzi określany proporcją pacjentów z całkowitą i częściową odpowiedzią, zgodnie ze zmodyfikowanymi kryteriami WHO.
Okazało się, że najlepszy współczynnik odpowiedzi uzyskano stosując dawkę 10 mg/kg – 11,1% (95% CI 4,9—20,7). Dla dawki 3 mg/kg współczynnik odpowiedzi wynosił 4,2% (0,9—11,7) oraz 0% (0,0—4,9) dla dawki 0,3 mg/kg (p=0,0015).
Immunologiczne działania niepożądane zaistniały u 50 z 71, 46 z 71, oraz 19 z 72 pacjentów odpowiednio dla dawki 10 mg/kg, 3 mg/kg oraz 0,3 mg/kg.
Najczęstszymi działaniami niepożądanymi były powikłania żołądkowo – jelitowe (11 pacjentów otrzymujących dawkę 10 mg/kg, 2 otrzymujących 3 mg/kg oraz żaden z otrzymujących dawkę 0,3 mg/kg) oraz biegunka (10 pacjentów otrzymujących dawkę10 mg/kg, 1 z otrzymujących 3 mg/kg, żaden z otrzymujących 0,3 mg/kg).
Wyniki badania II fazy wykazały, że skuteczność oraz częstość działań niepożądanych związanych ze stosowaniem Ipilimumabu zależna jest od dawki. Dalsze badania powinny dotyczyć dawki 10 mg/kg.
The Lancet Oncology, Volume 11, Issue 2, Pages 155 – 164, February 2010